زنبورعسل آفریقایی، که در زبان عامیانه به زنبور قاتل مشهور است، ترکیبی از زنبورعسل غربی (Apis mellifera) است که در اصل از تلاقی زنبورعسل دشت آفریقای شرقی (A.m. scutellata) با زیرگونه‌های مختلف زنبورعسل اروپایی مانند زنبورعسل ایتالیایی (A. m. ligustica) و زنبورعسل ایبری (A. m. iberiensis) به وجود آمده است.
زنبورعسل دشت آفریقای شرقی برای اولین بار در سال 1956 و در تلاش برای افزایش تولید عسل در برزیل معرفی شد. اما 26 دسته از این زنبورها در سال 1957 از قرنطینه فرار کردند. از آن زمان، این زنبورهای ترکیبی (هیبریدی) در سراسر آمریکای جنوبی گسترش‌یافته و در سال 1985 به آمریکای شمالی رسیدند.
زنبورهای عسل آفریقایی معمولاً بسیار دفاعی‌تر از انواع دیگر زنبورهای عسل هستند و نسبت به زنبورهای اروپایی در برابر خطر یا عوامل تحریک‌پذیر، بسیار سریع‌تر واکنش نشان می‌دهند. آن‌ها می‌توانند یک انسان را تا یک‌چهارم مایل (400 متر) تعقیب کنند.
تا به امروز زنبورهای قاتل حدود 1000 انسان را کشته‌اند. قربانیان 10 برابر بیشتر از زنبورهای اروپایی گزیده شده‌اند که همین سند، دلیل بر تهاجمی بودن بسیار بالای این زنبورها است. در پرونده قتل زنبورهای قاتل حیوانات دیگر و حتی اسب‌ها هم دیده می‌شوند.در این مطلب از سایت سیب و عسل زنبور عسل قاتل را همراه با شکل ظاهری و همچنین خصوصیات رفتاری معرفی خواهیم کرد…
تاریخچه زنبور عسل قاتل چیست
تا به امروز 29 زیرگونه شناخته‌شده از زنبور آفریقایی به ثبت رسیده است. زنبورهای عسل قاتل توسط زیست‌شناسی معروف به نام وارویک ای کر ساخته شدند. این زیست‌شناس زنبورهای عسل اروپای و آفریقای جنوبی را در هم آمیخت.
کر در تلاش بود تا گونه‌ای از زنبورها را پرورش دهد که در شرایط گرمسیری انواع عسل بیشتری را به نسبت گونه اروپایی زنبورعسل تولید کنند. این زنبورها در سرتاسر آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی مورداستفاده قرار می‌گرفتند.
اشتباه جبران ناپذیر و رهایی زنبورهای قاتل
کندوهای حاوی این زیرگونه خاص آفریقایی در زنبورستانی در نزدیکی ریو کلارو، سائوپائولو، در جنوب شرقی برزیل نگهداری می‌شدند. بعد از مدتی مشخص شد که این نوع زنبور بسیار تحریک‌پذیرتر از گونه‌های دیگر زنبورهای عسل است. ازاین‌رو شروع به تمهیداتی برای جلوگیری از انتشار این زنبورها و کنترل آن‌ها صورت گرفت.
کندوهای زنبور قاتل دارای صفحه‌های حذف‌کننده مخصوص (به نام حذف‌کننده‌های ملکه) بودند تا از خروج ملکه‌ها و جفت‌گیری با جمعیت محلی زنبورهای اروپایی جلوگیری شود. به گفته آقای کر، در اکتبر 1957 یک زنبوردار بازدیدکننده، به‌صورت سهوی دسته‌ای از زنبورهای قاتل را رها کرد.
به دنبال این رهاسازی تصادفی، ازدحامی از زنبورهای عسل آفریقایی پخش‌شده و با کلنی‌های زنبورعسل محلی اروپایی یکی و ترکیب شدند.
همچنین مطالعه کنید: زنبور سیاه یا زنبور نجار چیست
نحوه گسترش زنبور قاتل
نوادگان این‌گونه زنبورهای خطرناک از آن زمان در سراسر قاره آمریکا پخش‌شده‌اند. در دهه 1970 به سمت آمازون حرکت کرده و در سال 1982 به آمریکای مرکزی رفته و در سال 1985 به مکزیک رسیدند. رشد و گسترش این زنبورها بسیار سریع‌تر از نمونه‌های طبیعی بود. ازاین‌رو موجی از ترس و وحشت را در قاره آمریکا به وجود آورد.
این زنبورها الهام‌بخش چندین فیلم ترسناک هالیوودی شده و بحث‌هایی را در مورد بی‌خردی بشر در تغییر کل اکوسیستم و طبیعت برانگیختند. اولین زنبورعسل آفریقایی در ایالات‌متحده و در سال 1985، دریکی از میدان‌های نفتی در دره سن خواکین کالیفرنیا کشف شد.
تئوری از سوی متخصصان زنبورعسل بیان‌شده که کلنی زنبور قاتل از طریق زمینی وارد قاره آمریکا نشده است. اما تحقیقات نشان داد که به‌احتمال بسیار بالا ملکه این زنبورها در یک محموله لوله حفاری نفت که از آمریکای جنوبی ارسال‌شده بود، مخفی‌شده و به آمریکا منتقل‌شده است.
مطالعه بر روی دسته‌های به دام افتاده در سال 1994 نشان داد که تنها 15 درصد آن‌ها آفریقایی یا زنبور قاتل شده بودند. اما این میزان تا سال 1997 به 90 درصد افزایش یافت.
اکنون قالب زنبورهای آفریقایی موجود در قاره آمریکا از نوع زنبور قاتل هستند.
خصوصیات ظاهری زنبورقاتل
این زنبورها ازنظر ظاهری به زنبورهای اروپای بسیار شبیه هستند. به شکلی که تشخیص آن‌ها با چشم غیرمسلح و توسط اشخاص غیر کارشناس تقریباً غیرممکن است.
خصوصیات رفتاری زنبورهای قاتل
این زنبورها به نسبت نمونه‌های اروپایی بسیار مهاجم‌تر بوده و درصد گزیدگی آن‌ها 10 برابر نمونه‌های اروپایی است. زهر زنبور قاتل قوی‌تر از نمونه اروپایی نیست. اما به دلیل تعداد نیش‌هایی بالایی که به طعمه میزند و درصد زهر بالایی که وارد بدن قربانی می‌کنند، این زنبورها را بسیار خطرناک کرده است.
یکی دیگر از خطرات زنبورهای قاتل، حرکت دسته‌جمعی آن‌ها است. به زبان ساده در زمان حمله زنبور قاتل ،شما با یک دسته 1000 تایی یا بیشتر از زنبور طرف هستید. یک‌دهم گزیدگی این تعداد زنبورهای قاتل می‌تواند کشنده باشد.
سرعت پرواز زنبورهای قاتل در حدود 40 کیلومتر در ساعت بوده و قابلیت تعقیب هدف تا نیم کیلومتر را دارند.
ازاین‌رو فرار از گزیدگی دسته مهاجم زنبور قاتل بسیار سخت است. زنبورهای عادی اگر خشمگین شوند، بعد از نیم ساعت آرام شده و به حالت اولیه خود بازمی‌گردند. اما در صورت عصبی شدن زنبورهای قاتل، حالت ستیزه‌جویی تا چند ساعت ادامه دارد.
لینکهای منبع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Africanized_bee
https://www.nhm.ac.uk/discover/killer-bees-a-deadly-swarm.html
https://www.britannica.com/animal/killer-bee
https://www.si.edu/spotlight/buginfo/killbee
